Pronkstukken op de Werelderfgoedlijst

Veel andere schatten uit de oudheid en middeleeuwen zijn al veel langer in hun volle glorie zichtbaar. De Unesco plaatste een kwart eeuw geleden 15 bouwwerken op de Werelderfgoedlijst onder één noemer: de ‘Vroegchristelijke en Byzantijnse monumenten van Thessaloníki’. Het zijn alle 15 pronkstukken, maar als u wilt kiezen, selecteer dan in elk geval de ontzagwekkende Byzantijnse stadsmuren βυζαντινά τείχη (nog ruim 3 kilometer intact!), de Agía Sofíakerk Ἁγία Σοφία, Griekenlands grootste kerk: de Agios Dimítriosbasiliek Άγιος Δημήτριος, de van Rome’s Pantheon gekopieerde Rotonda Ροτόντα (oftewel Agios Giórgoskerk Άγιος Γεώργιος) en de daarbij horende Triomfboog van Galerius Αψίδα Γαλερίου, door Thessalonicenzen simpelweg Kamára Καμάρα (boog) genoemd. Ook de mozaïeken in de Osios Davídkapel Όσιος Δαβίδ in het Latómosklooster Μονή Λατόμου worden gerekend tot de meesterstukken uit de Christelijke kunst en mag u eigenlijk niet missen.

Het fijne van Thessaloníki is dat al die monumenten zijn ingebed in de hedendaagse stad, zodat tussen de moderne, gezellige winkelstraten door de geschiedenis overal opduikt. En je hoeft geen christen te zijn om het te kunnen waarderen. Neem de Agios Giórgos, tegenwoordig weer officieel een kerk. Maar rond het jaar 300 liet de Romeinse keizer Galerius, een heerser over het Oost-Romeinse Rijk, deze immense Rotonda op zijn paleiscomplex optrekken, vermoedelijk als imperiaal mausoleum. Galerius was een felle christenvervolger. Onder zijn bevel werd de christelijke martelaar Dimítrios met een speer ter dood gebracht, op de plek waar nu de Agios Dimítriosbasiliek staat. De ironie wil echter dat het na Galerius afgelopen was met de Grieks-Romeinse goden én de christenvervolgingen. Dimítrios verwierf postuum de status van beschermheilige van de stad.

De Rotonda werd een belangrijke kerk in het Byzantijnse Rijk. Tot 1430. Toen vielen de Ottomanen binnen en maakten van het gebouw een moskee. Later die eeuw werd er een minaret naast geplaatst om daarvan te kunnen oproepen tot het gebed. Het was de enige minaret die mocht blijven staan toen in de jaren 20 van de vorige eeuw tientallen werden omgehaald na het vertrek van de moslims naar Turkije.

Pronkstukken op de Werelderfgoedlijst in beeld